پایگاه تخصصی علمی و پژوهشی قرض‌الحسنه
ArEn
عنوان :

زکات راه‌حلی برای بهبود مدیریت ریسک اعتباری تسهیلات قرض‌الحسنه

ناشر :

سومین همایش ملی قرض نیکو؛ با تاکید بر تجربه عملیاتی بانکداری قرض الحسنه

سال :

1402/2023

چکیده

زکات امری واجب در حکومت اسلامی دارای ظرفیت های بسیار زیادی است. از طرفی توجه به ظرفیت اجتماعی مسلمانان در انجام احکام اسلامی، استفاده از این امر الهی را ضرورت می بخشد. همچنین توجه به این امر و استفاده از آن در ظرفیت های اقتصادی، سبب کارآمدی احکام اسلامی در سازوکارهای حکومتی خواهد شد. از طرفی تسهیلات قرض الحسنه با ریسک های مختلفی از جمله ریسک اعتباری مواجه است. ریسک اعتباری از جمله ریسک های اصلی نهادهای قرض الحسنه در مواجهه با اشخاص ضعیف از منظر مالی شناخته شده است. از طرفی این اشخاص به واسطه ی عدم توان پس انداز سپرده، توان دریافت تسهیلات ندارند. علی رغم اعطای امتیازات مختلف دولت به ایشان در قالب طرح های مختلف از جمله تسهیلات ازدواج اما به واسطه ی عدم تهیه تضامین معتبر، فرصت استفاده از آن ها را از دست می دهند. همچنین از طرفی دیگر، عدم مدیریت صحیح ریسک اعتباری توسط نهادها ی اعطا کننده قرض الحسنه، موجب ورشسکته شدن آن ها می شود. از این رو مدیریت صحیح ریسک اعتباری برای مؤسسه مالی امری لازم تلقی می شود. در این پژوهش با روش تحلیلی_توصیفی در جهت بهبود مدیریت ریسک اعتباری، الگویی با استفاده از منابع حاصل از زکات پیشنهاد داده شده است. هدف از ارائه الگو علی رغم استفاده از ظرفیت زکات به عنوان یک واجب الهی، به دنبال پاسخگویی به مسئله ی ریسک اعتباری تسهیلات قرض الحسنه می باشد. الگوی پیشنهاده به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم تعریف شده است. در الگوی مستقیم، رابطه ی شخص زکات دهنده و قرض گیرنده با نهاد مالی قرض دهنده به صورت مستقیم تعریف شده است، اما در الگوی غیرمستقیم، ارتباط مؤدی زکات با قرض گیرنده و نهاد مالی قرض دهنده به واسطه ی حاکم شرع تعریف می گردد. در واقع الگوی پیشنهادی متناسب با سازمان کمیته امداد امام خمینی تعریف شده است.